KARŞI İLAÇ:
MİZAHIN GÜCÜ!
Mizahın gücünü sadece iktidar sahipleri değil bilimadamları da yeni yeni anlamaya başladılar sanırız. Zira Avustralyalı bilim adamları, demans (bunama) teşhisinde ilk kez mizah yeteneğini bir kıstas olarak kullanmışlar... Yeni yöntemde, hasta olduğundan şüphelenilen kişilere, üstü kapalı şakalar yapılıyor. Şakaları anlamayıp, söylenilenleri ciddiye alanlara rahatlıkla teşhis konulabiliyor.
13 Aralık 2008 Cumartesi tarihli Hürriyet gazetesinde yer alan "Bunama teşhisinde mizahi yöntem" başlıklı bir haber mizahın bunamaya karşı savaşta da kullanıldığını aktarıyordu bizlere... Avustralya’nın New South Wales Üniversitesi uzmanları, bunamanın en yaygın ikinci türü olan FTD (frontotemporal demans) hastalığını teşhiste yeni bir yöntem geliştirdi. Bilimadamları, 65 yaş altında dahi bunama semptonlarına neden olan hastalığın, kişinin "istihzalı şakaları anlama yeteneğini" de azalttığını keşfetti.
(İstihza da ne demeyin; Biriyle alay etme, eğlenme, şaka yapma anlamındaki bu eski sözcüğü kullanmış gazete haberinde) Şimdi bir kişinin FTD’ye yakalanıp yakalanmadığını anlamak için, ona üstü kapalı şakalar yapmak yetiyor. 2006-2007 yılları arasında 26 FTD ve 19 Alzheimer hastası üzerinde yapılan deneylerde, aktörler rol aldı. Deneyin ilk kısmında aktörler hastalara gerçek anlamlarını kastederek bir şeyler söyledi. İkinci bölümde, aynı sözler, farklı tonlamalarla, alaycı bir ifadeyle sarfedildi. Hastalar, yapılan şakayı anlayamadı ve aktörleri ciddiye aldı.
Kişilikleri değişiyor
Brain (Beyin) Dergisi’nde sonuçları yayınlanan araştırmayı yapan uzmanlardan John Hodges, "FTD hastalarının özelliklerinden biri, şaka yapıldığını anlamamaları. Çift anlamlı ifadelere dayanan, istihza dışındaki mizah türlerini algılamada da çok kötüler" dedi.
Hodges, önemli bir başarıya imza attıklarını belirterek, "Bakıcıları kızsa da, bunalsa da, hastaların bunu algılayamadığını gördük.
FTD, kişiliği ve davranışları değiştiriyor. Empati ve karar alma yeteneklerini köreltiyor" diye konuştu.Dünyada her yıl 4 bin kişi FTD’ye yakalanıyor. Picks hastalığı olarak da bilinen ve zihinsel melekelerin yıllar içinde hızla gerilemesine neden olan FTD, Alzheimer’a benzemekle birlikte, beynin farklı bölgelerini etkiliyor. FTD’nin erken aşamalarda teşhis edilmesi zor. Deney sonrası oluşturulan "mizah testi", pahalı teşhis yöntemlerinin yerine geçebilir. İşte basit bir örnek: Deneyde kullanılan istihza örneklerinden birinde, kadın, annesinin haftasonu kendilerini ziyaret edeceğini söylediğinde, kocası şu alaycı cevabı veriyor: "A, tabii, harika, zaten anneni çok severim, mükemmel bir haftasonu olacak desene..." Demans hastaları bu sözlerin ciddi olmadığını algılayamazken, Alzheimer hastaları bunu başarıyor...
(Kaynak haber: Hürriyet-13-12-2008 / Gözden Kaçırmayıcı: Cihan Demirci)
